Question
Download Solution PDFपेशी सिद्धांत कोणी मांडला होता?
This question was previously asked in
AMRU HP BSc Nursing Admission Test 7 July 2024 Official Paper
Answer (Detailed Solution Below)
Option 3 : श्लायडेन आणि श्वान
Free Tests
View all Free tests >
AIIMS BSc Nursing: Preparation Booster Live Test
5.4 K Users
50 Questions
50 Marks
60 Mins
Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर: श्लायडेन आणि श्वान
कारणमीमांसा:
- पेशी सिद्धांत, जीवशास्त्रातील एक मूलभूत तत्व आहे. जो सजीवाचे मूलभूत एकक असलेल्या पेशींचे गुणधर्म आणि कार्यांचे स्पष्टीकरण देतो.
- जर्मन वनस्पतीशास्त्रज्ञ मॅथियास श्लायडेन आणि जर्मन शरीरशास्त्रज्ञ थिओडोर श्वान यांना 1839 मध्ये पेशी सिद्धांत मांडण्याचे श्रेय दिले जाते. त्यांच्या कार्याने हे सिद्ध झाले की, सर्व सजीव प्राणी पेशींपासून बनलेले असतात आणि पेशी हे सजीवाचे मूलभूत एकक आहे.
- पेशी सिद्धांताचे मुख्य मुद्दे:
- सर्व सजीव प्राणी एक किंवा अधिक पेशींपासून बनलेले असतात.
- पेशी हे सजीवाचे मूलभूत रचनात्मक आणि कार्यात्मक एकक आहे.
- सर्व पेशी या पूर्वीच्या पेशींपासून पेशी विभाजनाद्वारे निर्माण होतात.
इतर पर्यायांचे स्पष्टीकरण:
सिंगर आणि निकोल्सन
- कारणमीमांसा: सिंगर आणि निकोल्सन, 1972 मध्ये पेशीपटलाच्या द्रव मोज़ेक प्रारूपाचा प्रस्ताव मांडण्यासाठी ओळखले जातात. हे प्रारूप पेशीपटलाचे वर्णन एक लवचिक थर म्हणून करते, जे लिपिड अणूंपासून बनलेले असते. ज्यामध्ये मोठे प्रथिन अणू असतात, जे चॅनेल म्हणून काम करतात, ज्याद्वारे इतर अणू पेशीत प्रवेश करतात आणि बाहेर पडतात.
रुडॉल्फ व्हर्चॉ
- कारणमीमांसा: जर्मन वैद्य रुडॉल्फ व्हर्चॉ यांनी "ओमनीस सेल्युला ई सेल्युला," म्हणजेच "सर्व पेशी पूर्वीच्या पेशींपासून निर्माण होतात" ही संकल्पना जोडून पेशी सिद्धांतात योगदान दिले. त्यांच्या कार्यावर भर दिला गेला की, रोग हे पेशी पातळीवरील बदलांमुळे होतात.
रॉबर्टसन
- कारणमीमांसा: रॉबर्टसन युनिट पटल प्रारूपावरील त्यांच्या कार्यासाठी ओळखले जातात, ज्यांनी असे प्रस्तावित केले होते की, पेशीपटल हा पृष्ठभागावर प्रथिनांसह लिपिडचा एक द्विस्तर आहे. तथापि, त्यांनी पेशी सिद्धांताच्या निर्मितीत योगदान दिले नव्हते.
निष्कर्ष:
- दिलेल्या पर्यायांपैकी, श्लायडेन आणि श्वान यांना पेशी सिद्धांताच्या निर्मितीचे श्रेय दिले जाते, जो आधुनिक जीवशास्त्राचा पाया आहे. त्यांच्या योगदानाने सर्व सजीवांमधील पेशींच्या रचना आणि कार्याच्या आपल्या समजुतीचा पाया घातला.
Last updated on Jun 3, 2025
-> UP CNET Counselling 2025 Has been Started June 2, 2025. Candidates can Start registration for Round 1.
-> The UP CNET Exam 2025 was held on 21st May 2025.
-> The UP CNET 2025 Notification was released for the 2025-26 academic session.
-> 12th-pass Nursing aspirants can appear for this exam.
-> The exam has 120 MCQs for 120 marks to assess Nursing Aptitude, Physics, Chemistry, Biology, and English.