________  हा कर्मकांडांशी संबंधित वेद म्हणून ओळखला जातो.

वेद

• वेद हे भारतीय उपखंडातील सर्वात जुने साहित्य आहे.
• एकूण चार वेद आहेत: ऋग्वेद, सामवेद, यजुर्वेद आणि अथर्ववेद.

Important Points यजुर्वेद :

• याचा अर्थ 'पूजा ज्ञान' असा होतो, यजुर्वेद सामवेदाशी सुसंगत  इसवी सन पूर्व 1100-800 मधील आहे.
• हे विधी-अर्पण मंत्र/स्तोत्र संकलित करते. हे मंत्र पुजारी विधी करणार्‍या व्यक्तीसोबत अर्पण करत असे (बहुतेक बाबतीत यज्ञ अग्नी.)
• त्याचे दोन प्रकार आहेत - कृष्ण (काळा/अंध:कार) आणि शुक्ल (पांढरा/प्रकाशमान)
• कृष्ण यजुर्वेदात श्लोकांचा अव्यवस्थित, अस्पष्ट, मिश्रित संग्रह आहे.
• शुक्ल यजुर्वेदात श्लोकांची रचना व्यवस्थित आणि सुस्पष्ट आहे.

अशाप्रकारे, आपण असे म्हणू शकतो की ज्या वेदाचा कर्मकांडांशी संबंध आहे तो यजुर्वेद म्हणून ओळखला जातो.

Additional Information

• ऋग्वेद:
  • सर्वात जुना वेद म्हणजे ऋग्वेद. यात 'सूक्त' नावाची 1028 स्तोत्रे आहेत आणि हा 'मंडल' नावाच्या 10 पुस्तकांचा संग्रह आहे.
  • हे वेदाचे सर्वात जुने रूप आणि सर्वात जुना ज्ञात वैदिक संस्कृत मजकूर आहे (इसवी सन पूर्व 1800 - 1100)
  • ‘ऋग्वेद’ या शब्दाचा अर्थ स्तुती ज्ञान आहे
  • यात 10600 श्लोक आहेत
• सामवेद :
  • राग आणि मंत्रांचा वेद म्हणून ओळखला जाणारा सामवेद इसवी सन पूर्व 1200-800  मधील आहे. हा वेद सार्वजनिक उपासनेशी संबंधित आहे.
  • यात 1549 श्लोक आहेत (75 श्लोक वगळता इतर सर्व ऋग्वेदातून घेतले आहेत)
  • सामवेदामध्ये दोन उपनिषदे अंतर्भूत आहेत - छांदोग्य उपनिषद आणि केन उपनिषद
  • सामवेद हे भारतीय शास्त्रीय संगीत आणि नृत्याचे मूळ मानले जाते
  • हे मधुर मंत्रांचे भांडार मानले जाते.
• अथर्ववेद:
  • याचा अर्थ अथर्वण, एक प्राचीन ऋषी आणि ज्ञान (अथर्वण+ज्ञान) यांचे तत्पुरुष संयुग आहे, ते इसवी सन पूर्व 1000-800 मधील आहे.
  • या वेदात जीवनाच्या दैनंदिन कार्यपद्धतींचे फार चांगल्या प्रकारे वर्णन केले आहे.
  • यात 730 स्तोत्रे/सूक्ते, 6000 मंत्र आणि 20 पुस्तके आहेत.
  • पैपलाद आणि शौनकिय या अथर्ववेदातील दोन संहिताशाखा आहेत.
  • याला जादुई सूत्रांचा वेद म्हटले जाते, त्यात तीन प्राथमिक उपनिषदांचा समावेश होतो - मुंडक उपनिषद, मांडुक्य उपनिषद आणि प्रश्न उपनिषद.