समानार्थी शब्द MCQ Quiz - Objective Question with Answer for समानार्थी शब्द - Download Free PDF

उत्तर - कटकट हा वात या शब्दाचा अर्थ नसलेला शब्द होईल.

कटकट म्हणजे भांडण, कज्जा किंवा तंटा होय.

वारा, एक विकार आणि दिव्याची वात हे वात या शब्दाचे वेगवेगळे अर्थ आहेत.

उत्तर - अश्व या शब्दाचा समानार्थी शब्द घोडा हा होईल.

तुरंग, वारु, वाजी, हय, तुरंगम हे सुद्धा अश्व या शब्दाचे समानार्थी शब्द आहेत.

समानार्थी शब्द - एखाद्या शब्दासाठी त्याच अर्थाचा दुसरा शब्द म्हणजे समानार्थी शब्द होय.

Additional Information

• वृषभ या शब्दाचा समानार्थी शब्द बैल हा होईल.
• साप या शब्दाचा समानार्थी शब्द सर्प हा होईल.
• अर्जुन या शब्दाचा समानार्थी शब्द पार्थ हा होईल.

उत्तर: 3) जाणीवपूर्वक

Key Points
स्पष्टीकरण:

• सहजपणे: कोणतेही प्रयत्न न करता किंवा अडचण न येता केलेले, हे हेतुपुरस्सरच्या अर्थाशी जुळत नाही.
• अनायासे: सहज किंवा सोपे, प्रयत्न न करता केलेले, हेतुपुरस्सरच्या विरुद्ध अर्थ दर्शवतो.
• जाणीवपूर्वक: विचारपूर्वक, उद्देशाने किंवा हेतू ठेवून केलेले, जो 'हेतुपुरस्सर' या शब्दाचा योग्य समानार्थी आहे.
• स्वाभाविकपणे: नैसर्गिकरीत्या किंवा आपोआप होणारे, जो हेतुपुरस्सरशी संबंधित नाही.

म्हणून, 'हेतुपुरस्सर' चा योग्य समानार्थी शब्द 'जाणीवपूर्वक' आहे.

उत्तर: 4) श्रम

Key Points
स्पष्टीकरण:

• प्रसाद: देवाच्या प्रसन्नतेने मिळालेला पदार्थ किंवा आशीर्वाद, जो प्रयत्न किंवा श्रम यांच्याशी संबंधित नाही.
• आश्रम: साधू किंवा तपस्वी राहण्याचे ठिकाण, जो शब्द 'प्रयास' या अर्थाशी सुसंगत नाही.
• प्रवास: एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी जाणे, हा शब्द प्रवासाशी संबंधित आहे, पण श्रमाशी नाही.
• श्रम: मेहनत, प्रयत्न किंवा कठोर परिश्रम करणे, जो 'प्रयास' या शब्दाचा योग्य समानार्थी आहे.

म्हणून, 'प्रयास' या शब्दाचा समानार्थी शब्द 'श्रम' आहे.

उत्तर - यापैकी सर्व

Key Points 

• "सूर्य" या शब्दास समानार्थी शब्द खालीलपैकी "भानू", "मित्र" आणि "रवी" हे आहेत.
• "भानू", "मित्र"  आणि "रवी" हे शब्द सूर्याला संबोधनार्थी वापरले जातात आणि त्यांचा अर्थही 'सूर्य' असा आहे.

• ज्या शब्दांचा अर्थ एकसारखा असतो, त्या शब्दांना 'समानार्थी शब्द' असे म्हणतात. 
• समानार्थी शब्दांना आपण 'पर्यायवाचक शब्द' असेही म्हणतो. 

उत्तर- (a) - (ii), (b) - (iii), (c) - (i), (d) - (iv)

समानार्थी शब्द-

• एखाद्या शब्दासाठी सारख्याच अर्थाचा असलेला दुसरा प्रतिशब्द म्हणजेच समानार्थी शब्द होय.
• मराठी भाषा ही अतिशय समृद्ध भाषा आहे, ज्यामुळे अनेक शब्दांना त्याच अर्थाचे किंवा मिळतेजुळते अनेक शब्द आपल्याला मराठीत सापडतात. 
• सम + अर्थी(समान अर्थी) अशी जेव्हा शब्दाची फोड होते तेव्हा आपल्याला समानार्थी शब्द समजायला अधिक सोपे जाते.

Important Points

उत्तर- सुधा

समानार्थी शब्द-

• एखाद्या शब्दासाठी सारख्याच अर्थाचा असलेला दुसरा प्रतिशब्द म्हणजेच समानार्थी शब्द होय.
• मराठी भाषा ही अतिशय समृद्ध भाषा आहे, ज्यामुळे अनेक शब्दांना त्याच अर्थाचे किंवा मिळतेजुळते अनेक शब्द आपल्याला मराठीत सापडतात. 
• सम + अर्थी(समान अर्थी) अशी जेव्हा शब्दाची फोड होते तेव्हा आपल्याला समानार्थी शब्द समजायला अधिक सोपे जाते.

अमृताहूनी गोड नाम तुझे देवा. या वाक्यातील अधोरेखित शब्दाचा अर्थ सुधा असा होतो.

अमृता पियुष, संजीवनी अशीही इतर समानार्थी शब्द आहेत.

Additional Informationअन्य पर्यायांचे स्पष्टीकरण-

• पय- दूध
• क्षीर- दुध, खीर
• जीवन- आयुष्य

उत्तर - निर्जर या शब्दाचा समानार्थी शब्द ईश्वर हा होईल.

समानार्थी शब्द - एखाद्या शब्दासाठी त्याच अर्थाचा दुसरा शब्द म्हणजे समानार्थी शब्द होय.

Additional Informationपाणी या शब्दाचा समानार्थी शब्द जल हा होईल.

जर म्हणजे ताप येणे होय.

तोंड या शब्दाचा समानार्थी शब्द मुख हा होईल.

समानार्थी शब्द-

• एखाद्या शब्दासाठी सारख्याच अर्थाचा असलेला दुसरा प्रतिशब्द म्हणजेच समानार्थी शब्द होय.
• मराठी भाषा ही अतिशय समृद्ध भाषा आहे, ज्यामुळे अनेक शब्दांना त्याच अर्थाचे किंवा मिळतेजुळते अनेक शब्द आपल्याला मराठीत सापडतात. 
• सम + अर्थी(समान अर्थी) अशी जेव्हा शब्दाची फोड होते तेव्हा आपल्याला समानार्थी शब्द समजायला अधिक सोपे जाते. 

'चपला' म्हणजे वीज, विद्युल्लता. त्यामुळे जलद, पथ आणि कसर आणि जोडे हे शब्द 'चपला' या शब्दाचे समानार्थी शब्द नाही.

अशाप्रकारे पर्याय क्र. 4 म्हणजेच यापैकी नाही हा पर्याय बरोबर आहे.

समानार्थी शब्द-

एखाद्या शब्दासाठी सारख्याच अर्थाचा असलेला दुसरा प्रतिशब्द म्हणजेच समानार्थी शब्द होय.

मराठी भाषा ही अतिशय समृद्ध भाषा आहे, ज्यामुळे अनेक शब्दांना त्याच अर्थाचे किंवा मिळतेजुळते अनेक शब्द आपल्याला मराठीत सापडतात. 

सम + अर्थी(समान अर्थी) अशी जेव्हा शब्दाची फोड होते तेव्हा आपल्याला समानार्थी शब्द समजायला अधिक सोपे जाते.

हय, अश्व आणि वारु ह्या तिन्हीही शब्दांचा अर्थ घोडा असा होतो.

केवळ श्वान ह्याचा अर्थ कुत्रा होत असल्याने हा पर्याय विसंगत आहे.

उत्तर - वीट या शब्दाचा समानार्थी शब्द उबग हा होईल.

कंटाळा, उदासीनता हे सुद्धा वीट या शब्दाचे समानार्थी शब्द आहेत.

समानार्थी शब्द - एखाद्या शब्दासाठी त्याच अर्थाचा दुसरा शब्द म्हणजे समानार्थी शब्द होय.

Additional Information

• तिटकारा, अनादर, धिक्कार, हेटाळणी, हे तिरस्कार या शब्दाचे समानार्थी शब्द आहेत.
• त्रास, दु:ख, यातना हे क्लेश या शब्दाचे समानार्थी शब्द आहेत.
• तीव्र दु:ख, कळ, तिडीक, यातना हे वेदना या शब्दाचे समानार्थी शब्द आहेत.

समानार्थी शब्द:
एखाद्या शब्दासाठी सारख्याच अर्थाचा असलेला दुसरा प्रतिशब्द म्हणजेच समानार्थी शब्द होय.
मराठी भाषा ही अतिशय समृद्ध भाषा आहे, ज्यामुळे अनेक शब्दांना त्याच अर्थाचे किंवा मिळतेजुळते अनेक शब्द आपल्याला मराठीत सापडतात. 
असे म्हणतात की प्रत्येक मैलावर भाषा बदलते म्हणून व इतरही अनेक कारणांमुळे एकाच शब्दाचे अनेक अर्थ आपल्याला पहावयास मिळतात. 
पावक या शब्दाचा योग्य समानार्थी शब्द अनल हा होय. अग्नि, वन्ही, आग ही देखील त्याची इतर समानार्थी शब्दे आहेत.

Additional Information

• विपिन चा अर्थ वन, जंगल असा होतो.
• हर्ष या शब्दाचा समानार्थी शब्द प्रसन्न किंवा आनंदी असा होतो.
• व्योम या शब्दाचा अर्थ आकाश किंवा अंतरिक्ष असा होतो.

उत्तर - द्विपकल्प म्हणजे तिन्ही बाजूंनी पाणी असलेला प्रदेश होय.

शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द म्हणजेच अनेक शब्दांच्या एका वाक्यचा एकच शब्द तयार होणे होय.

Additional Informationदुआब म्हणजे दोन नद्यांमधील जागा होय.

भूपरिवेष्टित म्हणजे तिन्ही बाजूंनी जमीन असलेला देश होय.

उत्तर- फक्त (c) बरोबर

स्पष्टीकरण- 'द्विज' या शब्दाचे अनेक अर्थ असणारा योग्य पर्याय (c) ब्राह्मण, दात, पक्षी हा आहे. इतर सर्व पर्याय हे विसंगत आहेत.

Additional Informationसमानार्थी शब्द-

• एखाद्या शब्दासाठी सारख्याच अर्थाचा असलेला दुसरा प्रतिशब्द म्हणजेच समानार्थी शब्द होय.
• मराठी भाषा ही अतिशय समृद्ध भाषा आहे, ज्यामुळे अनेक शब्दांना त्याच अर्थाचे किंवा मिळतेजुळते अनेक शब्द आपल्याला मराठीत सापडतात. 
• सम + अर्थी(समान अर्थी) अशी जेव्हा शब्दाची फोड होते तेव्हा आपल्याला समानार्थी शब्द समजायला अधिक सोपे जाते.

उत्तर - विवंचना या  शब्दाचा अर्थ काळजी हा होईल.

समानार्थी शब्द - एखाद्या शब्दासाठी त्याच अर्थाचा दुसरा शब्द म्हणजे समानार्थी शब्द होय.

Additional Information

• ओशाळणे म्हणजे शरमणे किंवा लाज वाटणे होय.
• खिन्न म्हणजे उदास किंवा खेदयुक्त होय.
• विदीर्ण म्हणजे फाटलेला, भग्न किंवा मोडलेला होय.